| مقایسة مرثیة امام حسین (ع) در شعر کسایی و قوامی رازی |
| کد مقاله : 1010-ASHORA |
| نویسندگان |
|
وحید مبارک * عضو هیات علمی دانشگاه رازی |
| چکیده مقاله |
| مرثیه اندوه و زاری بر گذشته و درگذشته و ذکر نیکی‌ها و خوبی‌های آنهاست. مراثی مذهبی برای ائمه اطهار با مرثیه بر امیرالمومنین علی (ع) و ذکر مناقب او آغاز شده است. مقتل در ادب عربی پیش‌تر از ادب فارسی رواج یافته و مقتل ابن مخنف را برخی نخستین مقتل در این زمینه دانسته‌اند. در ادب فارسی، برخی قوامی رازی را نخستین مرثیه‌سرای امام حسین (ع) دانسته‌اند. اما یافته شدن قصیده‌ای از کسایی او را نخستین مرثیه‌سرای خاندان عصمت و طهارت قرارداده‌است. بررسی توصیفی-تحلیلی اشعار این دو شاعر نشان می‌دهد که شعر قوامی از لحاظ موضوعی بر محور عاطفه و پیوندهای خانوادگی و دلداگی مذهبی می‌چرخد که با نخستین قصاید عربی در مورد خاندان پیامبر همسویی نشان می‌دهد که بیشتر بر محور بیان تشنگی، شهادت و برخاک افتادن خاندان عصمت و طهارت و بهترین مردمان، مظلومیت خاندان نبوی و بی احترامی به اسرا و کشته‌شدگان و شهدای کربلا می-چرخد؛ ولی شعر کسایی، افزون بر جنبه‌های عاطفی بر نکته‌های اجتماعی و سیاسی همچون بر راس بودن کهتران و کشته شدن مهتران، حماقت یزید، بی شرمی شمر، نامردمی و بلاهت آل زیاد و مروان و ...نیز تاکید دارد و همچون اشعار متاخرتر عربی است که امویان را غاصب حکومت خاندان پیامبر معرفی می‌کنند. تفاوت کسایی و قوامی می‌تواند ناشی از اشتغال کسایی به علوم و اشتغال قوامی به نانوایی بوده باشد اما صراحت گفتار و پندهای دشواری که قوامی در قصایدش آورده است او را شاعری درآمیخته با مردم و مکتبی نشان می‌دهد. روزگار کسایی، ایام رونق مقتل و مقتل نویسی است ولی در عهد قوامی از رونق آن کاسته شده است. |
| کلیدواژه ها |
| مقتل، مرثیه امام حسین (ع)، کسایی، قوامی رازی. |
| وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی |