| تجلی مراسم محرم در شکل شهر دزفول |
| کد مقاله : 1014-ASHORA |
| نویسندگان |
|
بهزاد وثیق * دانشگاه صنعتی جندی شاپور دزفول |
| چکیده مقاله |
| یکی از مهمترین آیین های جمعی در ایران که نه تنها در شکل تفکر جمعی بلکه به نحوه تولید فضا نیز موثر بوده است مراسم محرم است. این مراسم با سابقه تاریخی که دارد بر شکل گیری محورها و نحوه تنظیم فضاهایی مانند حسینیه و عباسیه و ... بر شکل شهر اثر گذاشته است. در شهرهایی که مراسم محرم به صورت مراسمی ویژه انجام می شود، جایابی عناصر ساختار دهنده به آن نیز به نحوی در این راستا و محورها پدید آمده و یا تغییر یافته است. این مقاله سعی در بررسی مراکز تجمع بافت قدیم شهر دزفول و شیوه ی برگزاری رسوم ماه محرم در آنها است. هدف شناخت مراسم های ماه محرم در شهر دزفول و بررسی این موضوع است که هر یک از عناصر معماری و شهرسازی از قبیل: خیابان، میدان، مسجد و ... چه نقشی در شیوه ی برگزاری این مراسمات ایفا میکنند. نمونه ی موردی که در این مقاله مورد بررسی قرار میگرد در دو مورد از محله های قدیمی شهر به نام های قلعه و مسجد قرار دارند، که در مقیاس دقیقتر شامل مسجد جامع دزفول، میدان امام خمینی، خیابان امام خمینی، حسینیه ای در محله ی قلعه و امام زاده سبزه قبا است. روش انجام این تحقیق به صورت توصیفی تحلیلی است که به دو شیوه ی میدانی و کتابخانه ای انجام گرفته است. در پایان هم نتایج تحقیق در قالب جداولی شامل جمع بندی مراسمات عاشورایی و نمادهای عاشورایی شهر دزفول ارائه شده است. نتایج نشان می دهد ریخت شهری مناسب برگزاری مناسک دینی از جمله عوامل ایجاد وحدت و انسجام اجتماعی هستند. همبستگی اجتماعی سلامت روحی و روانی جامعه را به ارمغان می آورد. در پی آن شهری که دارای چنین اجتماعی است پایداری اجتماعی اش بیش از پیش تضمین شده که خود به پایداری شهر منجر میشود. در واقع همین رفتار های اجتماعی هستند که به کالبد شهر هویت می بخشند. عناصر کالبدی شهر بسته به ویژگی هایی از قبیل ابعاد، وسعت، کاربری و ... نقش مهمی در برپایی این آیین ها بر عهده دارند. یکی از عوامل وحدت نسلی در دزفول برگزاری مراسم محرم و تجدید خاطره با کالبد شهری در طی برگزاری این مراسم است. |
| کلیدواژه ها |
| دزفول، ماه محرم، مسجد جامع ، دسته های عزاداری، عاشورا. |
| وضعیت: پذیرفته شده |