بررسی تجلی مفهوم ایثار در نقاشی دفاع مقدس بر اساس نظریه پانوفسکی با تمرکز بر نقاشی «ایثار» از کاظم چلیپا
کد مقاله : 1029-ASHORA
نویسندگان
زینب مظفری‌خواه *
استادیار گروه نقاشی، دانشکده هنر، دانشگاه الزهرا(س)، تهران، ایران.
چکیده مقاله
در طول تاریخ، هنر و آثار هنری، محمل مناسبی برای بیان مفاهیم و موضوعات مختلف، به خصوص موضوعات پیچیده‌ای مانند جنگ و انقلاب بوده‌اند. هنرها آیینه روشنی از ساختار اجتماعی، سیاسی و فرهنگی دوره‌های مختلف به شمار می‌روند. تجزیه و تحلیل و نقد آثار هنری این امکان را به ما می‌دهد تا روند اندیشه‌ها، ذهنیات بشری و نگاه آن‌ها به مسائل سیاسی، اجتماعی و عاطفی را درک کنیم. هنر دوران انقلاب اسلامی، بخش مهمی از هنر معاصر ایران را تشکیل می‌دهد. هنر انقلاب اسلامی و دفاع مقدس توسط هنرمندان جوان و متعهد و معتقد به آرمان‌های اسلام و انقلاب از سال 1357 شکل گرفت. آثار این دوران، نشان‌دهنده تأثیر فضای حاکم بر این هنرمندان است. هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی چگونگی تجلی مفهوم ایثار در نقاشی دفاع مقدس با محوریت اثری با همین عنوان از یکی از هنرمندان انقلاب اسلامی «کاظم چلیپا» است. پرسش پژوهش حاضر این است که این هنرمند مفهوم ایثار را در آثار خود چگونه با بهره‌گیری از چه عناصری به تصویر درآورده است؟ آیا فضای جنگ بر بیان مفهوم ایثار در این تابلو تاثیرگذار بوده است؟ جهت دستیابی به پاسخ، اطلاعات مورد نیاز به شکل کتابخانه‌ای گردآوری شده و با رویکردی بنیادی و شیوه توصیفی- تحلیلی بر اساس نظریه پانوفسکی به بررسی تابلو ایثار پرداخته شده است. بدین ترتیب مختصری از هنر انقلاب اسلام و بررسی تابلو نقاشی «ایثار» کاظم چلیپا در سه مرتبه پیشاشمایل‌نگارانه و شمایل‌نگاری و شمایل‌شناسی بررسی شده است؛ نهایتا پژوهش حاضر بیان می‌کند که کاظم چلیپا در ساختار تابلو خود چه از نظر شمایل نگاری و شمایل شناسی برای به تصویر کشیدن مفهوم ایثار، از عناصری نمادین و بومی بر گرفته از مکتب قهوه خانه و عناصر نمادین قابل درک در دوران مقدس بهره گرفته است.
کلیدواژه ها
هنر انقلاب اسلامی؛ انقلاب،کاظم چلیپا، شمایل نگاری، شمایل شناسی، سبک، قرارداد، فرم، موضوع، سبک، محتوا.
وضعیت: پذیرفته شده