رویکردی بر نشانه شناسی تصویری در نقاشی قهوه خانه ای ایران (با تمرکز بر آثار پرویز تناولی)
کد مقاله : 1039-ASHORA
نویسندگان
سعیده معصومی *
مرکز آموزش علمی کاربردی واحد جهاد دانشگاهی قم
چکیده مقاله
تاثیر پذیری هنرمندان از نمادهای سنتی و بومی، ریشه در باورها و عقاید مذهبی دارد. این نمادهای سنتی در آثارشان از نشانه های تصویری (پارچه های نوشته شده، پنجه های مسی, پرهای طاووس رنگی و... ) و همچنین زمینه های کتیبه گونه (خوشنویسی اشعار، آیات و احادیث و...) در نقاشی قهوه خانه ای به تصویر کشیده شده است. وظیفه هنرمندان معاصر پاسداری از سنن و اسلوب و تجربیات گذشتگان و ارایه آن به بیانی جدیدتر و گویاتر در نقاشان قهوه خانه که در وهله اول حفظ و انتقال این مواریث را تکلیف خود می شمردند و هم ترسیم گر مراسم مذهبی و حماسی بودند. جایگاه آن بر فرهنگ جامعه امروز بر نشانه شناسی تصویر سنتی به شکل نماد در آثار تناولی به عنوان هنرمند نوگرای معاصر تبدیل شده و باعث وحدت و نزدیکی میان هنر آبستره غربی و هنرهای سنتی ایرانی و اسلامی شده است. در معرفی و ویژگی های نقاشی قهوه خانه ای و آثار تناولی ویژگی های مشترکی و نزدیک به هم دیده می شود. تلاش هنرمندان در تلفیق عناصر تصویری هنر مدرن غرب با سنت های تصویری ایرانی و اسلامی، استفاده از عناصر تصویری عامیانه، مذهبی به ویژه عناصر مذهب تشیع، خلق آثاری که مخاطب (به ویژه بیننده ی غربی) با مشاهده عناصر نمادین اثر به ایرانی بودن آن پی ببرد و بهره گیری از تکنیک های ترکیب مواد، کلاژ و جفت و جورکاری اشیا، بهره گیری از خط و خوشنویسی و خط نگاری در خلق آثار، فضای قرینه در ترکیب بندی آثار خلق شده است. آثاری تزئینی با تکرار عناصر یکسان و فرم های نمادین و رنگ بندی به تقلید از نگاره های سنتی ایران و همچنین رنگهایی مشتمل بر لاجوردی، فیروزه ای، قهوه ای، اُکر و طلایی، به گونه ای که فضای تصویر در نگاه مخاطب احساس نوستالژیک و آیینی را تداعی می کند. تناولی میان هنر آبستره غربی و هنرهای سنتی ایرانی و اسلامی، قرابت ایجاد کرده و از این تشابهات در خلق آثار مدرن توام با مفاهیم اصیل، سنتی و نمادین کرده است .در این میان می توان به این نکته هم توجه داشت که این کاربرد عناصر نمادین در آثار او بیشتر ویژگی های ذکر شده برای تزیین و نمایش بهتر بخصوص در جوامع غربی است. در این تحقیق به سوالات زیر پاسخ داده میشود. اول اینکه، ویژگی های نشانه شناسانه تصویری سنتی و مذهبی در آثار پرویز تناولی چیست؟ در نهایت، چگونه تاثیرات عناصر بصری و مفهومی نقاشی قهوه خانه ای بر آثار پرویز تناولی ارزیابی میشود؟ روش پژوهش، توصیفی- تحلیلی و جمع آوری اطلاعات،از منابع کتابخانه ای انجام شده است. ابزارهای رویکرد نشانه شناسی در تحلیل متون و نقاشی های قهوه خانه ای، به صورت اختصار، نقش و اهمیت در تحلیل و خوانش آثار تناولی، تشریح و تبیین میشود.
کلیدواژه ها
نشانه شناسی تصویری، سنت گرایی، نمادهای عاشورایی، پرویز تناولی، نقاشی قهوه خانه ای
وضعیت: پذیرفته شده