باز زایش المان های عاشورایی در هنر محیطی ایران

کد مقاله : 1051-ASHORA

نویسندگان

فرزانه نجفی * گروه هنرو معماری

چکیده مقاله

هنر معاصر با همه ناشناخته هایش در پی بیان مفاهیمی فراتر از قراردادهای مرزهای هنرهای سنتی یا هنرهایی است که ریشه های کهن در فرهنگ جوامع مختلف دارند. در هنر معاصر ایران، نمادهای موجود در نقاشی های قهوه خانه ای و داستان هایی که توسط نقالان از وقایع عاشورا برای فرهنگ عامه بیان شده است از قالب نمایش در قهوه خانه ها و یا تکایا و حسینه ها خارج شده است و با وفاداری به همان مفاهیم کهن فرهنگی و مذهبی، در غالب هنرهایی چون هنر مفهومی و هنر محیطی پا به عرصه ظهور گذاشته است. پژوهش پیش رو در پی پاسخ دادن به این سوالات است که میان المان دست در بین نمادهای عاشورایی و هنر محیطی ایران چه ارتباطی وجود دارد؟ همچنین، پیشینه استفاده از المان های عاشورا در حیطه هنر محیطی ایران مربوط به چه زمانی است؟ پژوهش پیش رو به شیوه توصیفی و تحلیلی و به صورت کیفی و بر اساس داده های کتابخانه ای انجام شده است. تمرکز پژوهش حاضر بر برخی تصاویر منتخب موجود از جشنواره هنر محیطی ایران در جزیره هرمز سال "1385" و نیز دو نمونه از تصاویر دست حکاکی شده توسط احمد نادعلیان در قیاس با نقش دست با پنجه باز در مراسم عاشورا انجام شده است. نه تنها در آثار نادعلیان استفاده از برخی المان های مذهبی و فرهنگی مانند استفاده از نقش دست بارها تکرار شده است، بلکه استفاده از فرم دست با پنجه باز، همچنان که در دوران پیش از تاریخ در سکونت گاه های انسانی اجرا شده است و سپس استفاده از این فرم نمادین دست با مفهوم و رویکردی متفاوت در المان های عاشورا مشاهده می شود، در عرصه هنر محیطی ایران نیز در جشنواره هنر محیطی در سال 1385 در جزیره هرمز با استفاده از خاک قرمز موجود در منطقه اجرا شده است.

کلیدواژه ها

المانهای عاشورا، خاک سرخ، نماد دست، هنر محیطی، ایران.

وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی